SATSE Euskadik erizainek Osakidetzan jasaten dituzten erasoen gorakada salatu du

Profesional Sanitarioen aurkako Erasoen aurkako Europako Eguna dela eta, SATSE Euskadi Erizainen Sindikatuak salatu du Osakidetzan erizainek jasaten dituzten erasoen gorakada kezkagarria, batez ere larrialdietan, psikiatrian eta ospitalizazioan; izan ere, datuek erakusten dute gero eta joera handiagoa dagoela, eta ezin dugu alde batera utzi. "Premiazkoa da prebentzio- eta babes-neurriak hartzea, erizainen segurtasuna bermatzeko haien lan-ingurunean", adierazi du Mariví Mollinedo SATSE Euskadiko Lan Osasuneko arduradunak.

Osakidetzak azken osasun-bilera korporatiboan jakinarazitako datuen arabera, 2023an 1.041 eraso izan ziren profesional sanitarioen aurka Euskadin. Hala ere, 2025eko martxoan, Osakidetzak oraindik ez ditu eman 2024ko datu ofizialak, SATSEk azken asteetan behin eta berriz eskatu arren. Gardentasun falta horrek agerian uzten du osasun-erakunde publikoak konpromiso eskasa duela osasun-langileen segurtasunarekin.

Osakidetzak emandako zenbakien arabera, osasun-graduatuen kategoria, batez ere erizaintza, izan zen kaltetuena, eraso guztien %33,3rekin. Gehienak hitzezkoak izan ziren, hala nola irainak, laidoak eta mehatxuak, baina eraso fisikoaren saiakerek goranzko joera erakutsi zuten. Gainera, SATSEk ohartarazi du datu horiek izebergaren punta baino ez direla, eraso asko ez baitira jakinarazten Osakidetzak babesten ez dituelako. Garrantzitsua da gogoraraztea dagokion salaketa modu pertsonalean izapidetzen dela, hau da, osasun-profesionalaren izen-abizenekin, eta ez osasun-zerbitzu publikoarenarekin.

Estatu mailan, datu ofizialak argitaratu dira, eta Polizia Nazionalaren arabera, 2023. urtearekin alderatuta, mehatxuek gora egin dute, eta guztira 406 salaketa zenbatu dira 2024. urtean. Kopuru horrek hazkunde nabarmena dakar 2023an izapidetutakoekin alderatuta. Xehetasun gehiagori helduz, guztira 10.000 polizia-esku-hartze baino gehiago egin ziren lurralde nazional osoan, eta horietatik 3.000 osasun-zentroetan bertan sortu ziren, anbulatorioetatik ospitaleetara, azken horietan gehiago gertatzen diren arren, eta gainerako 7.000 esku-hartzeak etxeko asistentzietan.

Neurri zehatzak eskatzea

"Onartezina da erizainok erasoak jasaten jarraitzea gure laguntza-lanean. Irain, mehatxu eta eraso fisikoei aurre egin behar diegu, askotan gu babesteko baliabide egokirik gabe ", azpimarratu du Mollinedok. Ildo horretan, SATSEk eskatzen du eragin handiena duten zentro eta unitateetan azterketa sakona egitea, prebentzio-estrategia eraginkorrak diseinatzeko.

SATSE Euskadik eskatzen du, halaber, Osakidetzak eta Osasun Sailak berak irmotasunez jardutea lehentasunezko hiru arlotan: lehenik eta behin, sustapenean eta prebentzioan, arrisku handieneko zentroak, eremuak eta postuak identifikatzea lehenetsiz, prebentzio-neurri eraginkorrak ezartzeko eta ratio egokiak finkatzeko. Era berean, funtsezkoa da babes-neurriak bultzatzea, hala nola alerta-sistemak eta segurtasun-aplikazioak arrisku-eremuetan, eta prestakuntza- eta sentsibilizazio-programak garatzea profesionalentzat zein herritarrentzat.

Informazioaren kudeaketari dagokionez, SATSEk ezinbestekotzat jotzen du Osakidetzaren Erasoen Behatokia berreskuratzea eta indartzea. Datuen jakinarazpen- eta analisi-sistemak hobetu behar dira, hartutako neurrien eraginkortasuna ebaluatzeko, bai eta osasun-arloan nahi gabe gerta daitezkeen erasoak identifikatzeko ere.

Erasotzailearen profila, Euskadin, %71n erabiltzaileari eta/edo pazienteari berari dagokio, eta %29an senide edo laguntzaile bati. Erregistratutako jakinarazpenetan, erasotzailearen sexuaren aldagaia %58 gizonak dira eta %20 berrerorleak.

Erizainentzako laguntza eta babesa

Laguntza- eta erantzun-arloan, jarduera-protokolo komun eta koordinatu bat ezartzea eskatzen da, segurtasun-indarrekin lankidetzan aritzea barne. Halaber, erasoen biktima diren erizainei aholkularitza psikologikoa eta juridikoa bermatzea eskatzen da, baita SOS DEIAK aplikazioa hobetzea ere, larrialdi-egoeretan erabiltzeko aukera errazteko.

"Erizainok sentitu behar dugu ez gaudela bakarrik, eta Osakidetzaren eta administrazio publikoen babesa dugula. Ezin dugu onartu erasoak gure egunerokotasunaren parte bihurtzea", esan du Mollinedok.

SATSE Euskadik erizain guztiei eskatu die jasandako edo ikusitako edozein eraso salatzeko, eta gogorarazi du sindikatua prest dagoela behar dutenei laguntza eta aholkularitza eskaintzeko.